Praktisch - Stappen in Jotunheimen

Reizen
Wij kozen voor vlucht naar Bergen + huurauto. Dit is de beste oplossing als je niet alleen wil stappen, maar ook wat autotoerisme in de fjorden wil doen.
Kies je 100% voor stappen in Jotunheimen, vlieg dan over Oslo en neem de Valdresekspressen bus bij Nor-Way. Deze brengt je in 6 uur naar de voornaamste berghutten aan de rand van Jotunheimen, waaronder Leirvassbu (2 x per dag).

Kaarten
Bij de voorbereiding gebruikten we de online kaarten bij GodTur.no (sluit best aan bij de papieren kaart) of de ut.no (beste site voor de DNT-routes en -hutten, Noors met ingebouwde automatische vertaling).
Op de GPS kwam de kaart van Frikart.no maar daar waren we niet echt tevreden van. Het reliëf wordt perfect weergegeven, maar veel paden zijn ofwel niet ofwel enkel vaag en met ruime afwijking opgenomen.
De papieren kaarten zijn de Turkart (1:50000) van DNT. Te koop online of via de betere boekhandel. Wij kochten bij Atlas en Zanzibar.

Stappen van hut naar hut of vanuit één hut ?
Als je het reisaanbod bekijkt lijkt het alsof stappen in Jotunheimen synoniem is met een trekking van 6 à 12 dagen van hut naar hut. Leirvassbu is dan een mogelijk startpunt van een rondwandeling ; andere klassieke startpunten zijn Gjendeheim, Krossbu of Spitterstulen. 

Nadeel is dat je dan grotendeels beperkt bent tot de gemarkeerde DNT-routes.

Wij wilden ook wel wat toppen en wat rustige achterafpaadjes doen en ook heerlijk relaxen als er eens een dagje echt slecht weer langskomt. Dat laatste lijken de Noren niet te kennen "there's no such thing as bad weather, there's only bad clothing". Het eerste wel : in Leirvassbu waren veel Noren die er een weekje bleven om iedere dag een andere tocht of top te doen. Leirvassbu is heel populair bij Noren die alle Noorse 2000-ers willen beklimmen. Er zijn er een kleine 200 ; voor ca. 40 is Leirvassbu de meest geschikte uitvalsbasis.

Leirvassbu
Zie website. Grote DNT-berghut / berghotel.
We bleven er 10 nachten.

Lezen van Noorse wandelfiches
Tochten worden in Noorwegen ingedeeld in vier niveau's. Ik ben er nog niet helemaal uit, maar dit lijkt een combinatie van lastigheid van de paden en van lengte en de fysieke inspanning. Ze komen dus officieel niet overeen met de T-codes van Zwitserland, maar in ons gevoel toch meer dan voldoende. 
- licht (Enkel - groen) : goed aangelegde paden, geen moerassen, brugjes over alle beken, ... (T2)
- gemiddeld (Middels - blauw) : duidelijk bergpad dat bij goed weer geen enkel probleem mag stellen voor de doorsnee bergwandelaar (T3)
- veeleisend (Krevende - rood) : markeringen aanwezig (rode T, steenmannen) of indien afwezig is het routeverloop duidelijk. Pad is vaak alleen een vaag spoor. Lastige rivier-passages. Lange stukken door moeras, door keienvelden, door sneeuwvelden. Korte stukjes eenvoudig rotsklimmen mogelijk (T4).
- expert (Expert - zwart) : pad ? Welk pad ? Combinatie gevraagd van goede oriëntatieskills en bepaalde wandelskills. Afh. van de tocht is dat hetzelfde als Krevende, maar dan in een veel zwaardere dosis, ofwel is het nodig om alpinisme-ervaring te hebben en om specifiek technisch materiaal te gebruiken : gletschers, langere stukken eenvoudig rotsklimmen, lange steile sneeuwvelden, rivieren met hoog debiet doorwaden enz. Gebruik maken van een professionele gids kan nuttig zijn. (T5).

De aangegeven tijden in uren (timer) zijn heel scherp. In Zwitserland of Frankrijk heb ik er persoonlijk weinig moeite mee om beduidend kortere tijden neer te zetten dan de topo. In Noorwegen lukte me dat amper.
Voor een tocht die tussen de twee inzit zet men al eens een + (bv. Middels+ gaat al een heel eind naar Krevende toe). 

Wandelvoorstellen Leirvassbu
Van links naar rechts gezien vanuit de foyer van Leirvassbu :
Kyrkjetjønne (1465). Middels : het lijkt vlakbij, maar zeg maar 4 h omdat het pad niet zo goed is. Ben je in vorm, loop dan door naar Semelholstjønne (1582).
Kyrkja (2032 m) : de huisberg van Leirvassbu. Middels + : 4 à 5 h. Eén kletterpas. Erg populaire top.
Visbretind (2234) : Krevende : 8 à 9 h. Via Kyrkje-oksle en Langvasshøe. Duidelijk padspoor aanwezig en vrij populair. Even lastig als Kyrkja, maar twee keer zo lang.  
Heen en terug naar Olasfbu :  Middels + : ca 8h. Goed pad tot Langvatnet, dan lastiger vanaf rivieroversteek.
Høgvagl-kam (1713) Enkel + : 2 à 3 h. Jeepweg, dan bij de wegwijzer (niet eerder) het gemarkeerd pad tot de Høgvagl-pas. Dan tot grote verbazing van de andere trekkers de DNT-route verlaten en een mooi maar weinig gekend pad gemarkeerd met steenmannen langs de kam. Mooie korte uitzichtswandeling.
Høgvagltind (2066) Expert : ca. 6 h. verder over een heel brave gletsjer een een rotskam. Wordt veel meer in de winter gedaan dan de zomer (als skitichtocht, zonder touw of andere gletsjertechnieken). 
Simladalen : Krevende : 7 à 9 h. Jeepweg tot stuwdam Gravsdalen, dan padloos maar eenvoudig te vinden door Simladal en dan bij Langvatnet terug intakken op het gemarkeerde DNT-pad.
Stetinden : Krevende : 5 à 6 h. De andere huisberg van Leirvassbu.
Krossbu via Smørstabreen Expert : klassieke gletsjeroversteek. Kan in Leirvassbu geboekt worden -/+ dagelijks vertrek met 10 - 15 mensen + gids. Duur : afh. van route.
Tverbyttjønne (1350 m - aan de voet van Størebjorn - er zijn er twee). Middels : 3 à 4 h. Zoeken naar startpunt van het met steenmannen gemarkeerd pad in de buurt van punt 1327 op de tolweg, ca. 2 km bergaf.
Leirholet : Krevende : 3 à 4 h. Korte tocht via pad (steenmannen) naar Prestet (1511) en vage padsporen tot een corrie met een klein gletsjermeer (1731). Heel mooie plek die niemand kent. Eventueel verder naar de Tverbyttinde.
Gletsjerpad Størbreen (1713) Enkel + : 2 à 3 h. Parkeren halfweg de tolweg bij de voetbrug.
Loftet Krevende : 6 à 7 h. Eigenlijk is dat een tocht die start in Jotunheimen Fellstu, maar het is een geschikte 2000-er voor bij echt slecht weer.

2000-ers afvinken.
Expert : erg zware toeren over meerdere toppen na elkaar. Tverrbottyndane (4 of 5 op één dag), Smørstabtindane (6 à 9 op één zeer zware dag), Raudalstindane (9 à 11 h), Urdalstinden (2 op één dag).
Er ligt een goede topo (Noors) aan de receptie van Leirvassbu. 

Geen wolkje aan de lucht?

Zon. Eindelijk volop zon - vitamine D zonnecrème weer.

Vanuit Njåstad gaat het langzaam richting één van de mooiste uitzichtspunten van Osterøy : Bruviknipa (822). Een tocht met alle typische Noorse trekjes: massa's omwegjes en korte klimmetjes en afdalingskes omheen plassen en moerasjes en over rotsrichels. De stilte onderweg is haast tastbaar. Geen wind, geen muggen, geen enkel stadsgeluidje. Het zicht open over Storavatnet (het enorme Z-vormige stuwmeer midden in het eiland) de andere toppen, de corrie onder Brukanippa en plots, vlak bij de top, over de hele Sørfjorden. Het uitzicht is adembenemend. Bij dit helder weer kijk je gemakkelijk 100 km in alle richtingen.

Toch blijf ik er niet lang. Een nest vliegende mieren vliegt uit. Ze steken niet maar de tientallen beestjes op armen en gezicht zijn toch erg vervelend. Op de terugkeer en bij de avondpicknick zien we er nog. Blijkbaar profiteren alle mierennesten van de 2 dagen droog weer om duizenden zonen en dochters uit te zenden. 

En wat hebben we nog geleerd
- Denk nooit dat je Noors kan lezen. "Saft" is geen sap : koop "most" als je een fruistsapje wil (liters siroop hebben we moeten wegwerken). Het nationaalpark beschermt "av lov om naturvern" en dat is niet uit liefde voor de natuur, maar omwille van de Wet. Heb geen schrik voor de "afgang", dat is juist een veelbelovend begin.
- Als je met iemand een vlotte babbel hebt ergens in een berghut of hotel, dan is dit wellicht geen Noor.
- Noren doen wat ze moeten doen goed en zijn efficiënt. Noren willen niet pe se beter zijn dan xxx. Zalig.

 

 

Droog weer - natte voeten

We eindigen de vakantie in Osterøy. Een fors eiland vlak bij Bergen, in geklemd tussen de Ostfjord en de Sørfjord.

Eindelijk terug een dag zonder regen. Iedereen die we aanspreken begint er over en kijkt uit naar de periode mooi weer die vandaag begint. De plek ligt buiten het internationaal toerisme. Heel veel mensen uit Bergen hebben hier hun "hytte", een klein houten huis midden in het groen en vaak enkel per boot of te voet bereikbaar. De beschrijvingen van de wandelingen zijn alleen in het Noors.

Na veel zoeken komen we uiteindelijk terecht in Hovden. We zien wel. Bij het meer naar rechts de klassieke tocht over de Vedafjellet of de nieuwe lus over de Innsetberget... Het is enorm moeizaam stappen dus wordt het de kleinste lus over Innsetberget. Alles gutst of is doordrenkt met water. Vaak zie je niet echt een verschil tussen de beek of het pad. En telkens als we dachten, nu wordt het beter... wordt het nog erger. De finale : het pad compleet kapot gestampt door een kudde koeien. Op papier een klein gezapig lusje van 8 km en dik 300m klimmen. Maar 90% van de tocht is moeizaam springen van stapsteen naar stapsteen of heel voorzichtig een mossponstapijt dwarsen en opletten dat je niet plots kniediep in een verborgen plas stapt.  Het kruipt in de kleren - het is ongeveer 2 maal zo zwaar als op papier.

Nadien leren we dat Noren de eerste 2 dagen na een zware regenperiode liever niet de bergen in trekken. Dat is ongeveer de tijd om het water wat te laten wegtrekken.

Mysterieus monument "For Frihet og Fred 1840"

Sprookjesplek

Rit van Balestrand naar Osterøy

We stoppen a l'improviste bij een klein dorpje aan een verloren fjord en maken een kleine wandeling vanuit een willekeurig gekozen parking in de bergen.

In Noowegen kan je echt bijna overal de weg afrijden en na een paar minuten midden in een prachtig decor staan. Schitterend land.

De uitvinding van het toerisme

Regendag - museumdag.
Balestrand was tot 1850 of zo een onogelijk gehucht dat hoorde bij Leikanger aan de overkant van de fjord. Maar een groepje Engelse kunstenaars en daarna de Duitse Keizer Willem II kozen deze plek voor hun vakanties, waardoor er al snel een paar hotels met alle bijhorende diensten ontstonden. Het werd zo groot dat het een aparte gemeente werd.

Geen betere plek om een "Museum van de Noorse geschiedenis van reizen en toerisme" (Reiselivsmuseum) te openen. Ideaal om eens te glimlachen met onszelf. Het museum is klein, maar heel modern. Het gebouw is magnifiek, voor een groot deel uitgezaagd uit de oorspronkelijke rots.

Tussendoor was het spotten van schepen en ferries op de fjord en hier en daar een vergezicht uit de mistbanken zien opdoemen.

Hoogtepunt van de dag : het ijsdessert met zelfgemaakte vruchtensaus van de massa's frambozen en bosbessen in de buurt. 

Water-sprokkeltjes

Aan alle leuke dingen komt een eind. Na 10 dagen Leirvassbu nemen we afscheid. Voor wie het ons wil nadoen : je kan echt 6 à 8 dagen tochten doen vanuit Leirvassbu zonder één keer iets opnieuws te doen.
Voor ons was dat een veel aangenamere en deugddoender formule dan om de paar dagen honderden km rijden naar een volgend gebied.

Maar vandaag ontsnappen we er niet aan. De rit terug naar regio Bergen kappen we in twee. Over de scenic route 55 naar Balestrand.

We maken enkele kleine stopjes.

De eerste in Dumdalen. Daar liggen (denk ik) de enige kalkgrotten van Noorwegen. De eerste 4 zijn vrij vlot toegankelijk met wat kruip en klauterwerk. Het lawaai van de bergrivier in de grot is indrukwekkend. Wat een sound !

De tweede stop is bij het grootste meer van Sognefjellet. We volgen een klein stukje van het oude pad waarmee mensen te voet of op de rug van een paard de bergen over staken. Ruig !

Daarna enkele stops langs de Sognefjord en een korte ferry. We waren gewaarschuwd en het is waar : alles went, ook de grootsheid van het fjordenlandschap. Machtige watervallen, 1 km hoge rotsen, ... We genieten, maar worden niet meer van onze sokken geblazen.

Na de aankomst in Balestrand nog een klein sprintje langs het uitgebreid netwerk van gemarkeerde paden, naar de top van de huisberg : de Klukshaug (489 m). Normaal een fantastisch uitzichtpunt, maar alles is heel mysterieus in de mist.

Dumdalen Grot 2

Vliegende Hollander - Cruiseschip.

Micro-wintertje

Deze morgen was het -3°C en lag er een paar cm verse sneeuw. Het weerbericht was veelbelovend dus ondanks de donkere wolken en de fijne stuifsneeuwbuitjes vertrokken we toch. De oorspronkelijke plannen moesten opgeborgen worden - door blokkenvelden trekken of langs rotskammen klauteren leek ons te gevaarlijk met die verse sneeuw erop.

Eerst maakten we flink wat kilometers langs de jeepweg van Gravdalen. Dan klommen we padloos naar het zadel tussen Stetinden en Stehoe.


Het voordeel van padloos klimmen is dat je af en toe op onverwachte zaken stuit. Vandaag was dit de resten van een rendier dat hier een aantal jaar geleden gedood of verongelukt is.  

Surtningtinden

Hogvagltinden

Raudalstinden